Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì? Doanh nghiệp cần lưu ý gì để không vi phạm?

Thuế tiêu thụ đặc biệt là một trong những loại thuế quan trọng trong hệ thống thuế Việt Nam, thường áp dụng cho các sản phẩm, dịch vụ có tính chất xa xỉ hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường. Đây là loại thuế gián thu nhưng tác động trực tiếp đến cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp. Cùng BEE PRO tìm hiểu chi tiết về loại thuế này ngay bài viết dưới đây!

Xem thêm:

• Thuế xuất nhập khẩu áp dụng cho ai và được tính dựa trên những căn cứ nào?
• Điều chỉnh hóa đơn điện tử – Cập nhật mới từ 01/6/2025 theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP
• BHXH điện tử là gì? Giải pháp tối ưu cho doanh nghiệp thời chuyển đổi số

Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là một loại thuế gián thu, đánh vào một số hàng hóa và dịch vụ được Nhà nước liệt kê cụ thể. Mục tiêu của loại thuế này không chỉ nhằm điều tiết thu nhập, định hướng tiêu dùng mà còn góp phần tăng thu ngân sách nhà nước và quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh đối với các mặt hàng, dịch vụ đặc thù.

Căn cứ theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành, thuế này thường áp dụng cho các sản phẩm/ dịch vụ mang tính xa xỉ, có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng hoặc môi trường. Ví dụ như rượu bia, thuốc lá, xe ô tô dưới 24 chỗ, dịch vụ karaoke, casino, đặt cược,…

Mặc dù thuế được nộp bởi các tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc cung ứng dịch vụ, nhưng thực tế người tiêu dùng cuối cùng chính là người gánh chịu phần thuế này, thông qua việc thuế đã được cộng vào giá bán.

Do đó, khi tìm hiểu về thuế tiêu thụ, doanh nghiệp cần nắm rõ quy định áp dụng và cách thức tính thuế để đảm bảo tuân thủ luật pháp và tối ưu hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Không phải tất cả hàng hóa hay dịch vụ đều bị áp thuế TTĐB. Luật chỉ rõ một danh mục các nhóm hàng hóa và dịch vụ cụ thể, nhằm đảm bảo mục tiêu điều tiết xã hội. Dưới đây là các đối tượng chính chịu thuế:

Hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Theo Điều 2 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Khoản 2 Nghị định 108/2015/NĐ-CP, các mặt hàng sau thuộc diện chịu thuế:

• Thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm từ cây thuốc lá;
• Rượu, bia các loại;
• Xe ô tô dưới 24 chỗ (bao gồm cả xe kết hợp chở người và hàng hóa);
• Xe mô tô từ 125cm3 trở lên;
• Tàu bay, du thuyền dùng cho mục đích dân dụng;
• Xăng các loại;
• Điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống;
• Bài lá;
• Vàng mã, hàng mã (trừ đồ chơi trẻ em, đồ dùng học tập).

Lưu ý: Những hàng hóa trên phải là sản phẩm hoàn chỉnh, không bao gồm các bộ linh kiện rời rạc để lắp ráp.

Dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt

Bên cạnh hàng hóa, một số loại dịch vụ cũng thuộc diện chịu thuế TTĐB, cụ thể:

• Dịch vụ vũ trường, karaoke, mát-xa;
• Kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng;
• Hoạt động đặt cược (thể thao, giải trí,…);
• Kinh doanh sân golf (bao gồm bán thẻ hội viên, vé chơi golf);
• Dịch vụ xổ số.

Những dịch vụ kể trên thường mang tính chất giải trí cao, dễ tạo ra sự mất cân bằng xã hội nếu không được kiểm soát chặt chẽ, do đó được Nhà nước áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt để định hướng tiêu dùng.

Trường hợp nào không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt?

Mặc dù phạm vi áp dụng thuế TTĐB là tương đối rộng, nhưng pháp luật cũng quy định rõ những trường hợp ngoại lệ – tức không phải nộp thuế tiêu thụ – nhằm đảm bảo công bằng và hợp lý trong điều tiết thuế.

Theo Điều 3 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Khoản 3 Nghị định 108/2015/NĐ-CP, các trường hợp hàng hóa không chịu thuế trong một số điều kiện:

Hàng hóa xuất khẩu: Bao gồm hàng hóa do cơ sở sản xuất trực tiếp xuất khẩu hoặc ủy thác cho đơn vị khác để xuất khẩu.

Hàng hóa nhập khẩu trong các diện sau:

• Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại;
• Quà tặng cho cơ quan, tổ chức, cá nhân theo mức quy định;
• Hàng hóa vận chuyển quá cảnh, chuyển khẩu, tạm nhập – tái xuất;
• Hàng hóa phục vụ ngoại giao, miễn trừ thuế, hàng miễn thuế phi thuế quan.

Hàng hóa nhập khẩu phục vụ kinh doanh hợp pháp: Như tàu bay, du thuyền dùng vào mục đích vận tải hành khách, hàng hóa; xe ô tô chuyên dụng (cứu thương, tang lễ, chở phạm nhân, xe chở trên 24 người,…).

Các đối tượng nêu trên được miễn thuế để đảm bảo chính sách ưu đãi, hỗ trợ hoặc thực hiện các cam kết quốc tế, phù hợp với thực tiễn phát triển và nhu cầu xã hội.

Ai là người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt?

Một trong những điểm quan trọng cần hiểu rõ là: ai có nghĩa vụ nộp thuế tiêu thụ đặc biệt cho Nhà nước? Theo Điều 4 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, người nộp thuế bao gồm:

• Tổ chức, cá nhân sản xuất hàng hóa hoặc kinh doanh dịch vụ thuộc danh mục chịu thuế TTĐB;
• Tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế TTĐB;

Trong trường hợp đặc biệt, tổ chức, cá nhân mua hàng để xuất khẩu nhưng sau đó tiêu thụ nội địa thì chính họ sẽ phải nộp thuế TTĐB, không phải bên sản xuất ban đầu. Hiểu đúng về người nộp thuế giúp doanh nghiệp tránh các sai phạm không đáng có và lên kế hoạch kinh doanh – tài chính phù hợp.

Doanh nghiệp cần lưu ý gì khi áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt?

Khi tham gia sản xuất hoặc kinh doanh các mặt hàng, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ, các doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng các yếu tố sau:

• Phân loại đúng mặt hàng/dịch vụ: Tránh nhầm lẫn giữa hàng hóa chịu thuế và không chịu thuế;
• Tính thuế chính xác: Xác định đúng thời điểm phát sinh nghĩa vụ thuế, mức thuế suất, căn cứ tính thuế;
• Tuân thủ chế độ kế toán và khai báo thuế: Ghi nhận đầy đủ, minh bạch, tránh sai sót dẫn đến bị truy thu hoặc xử phạt hành chính;
• Tư vấn và cập nhật luật thường xuyên: Do chính sách thuế có thể thay đổi, việc cập nhật liên tục là cần thiết.

Việc tuân thủ đúng quy định không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý mà còn tối ưu hiệu quả kinh doanh trong dài hạn.

Kết luận

Thuế tiêu thụ đặc biệt là một công cụ điều tiết hữu hiệu của Nhà nước nhằm quản lý chặt chẽ những mặt hàng, dịch vụ có khả năng ảnh hưởng đến xã hội. Với vai trò là cá nhân hay doanh nghiệp, việc nắm rõ những quy định liên quan đến loại thuế này không chỉ giúp bạn đảm bảo tuân thủ pháp luật mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, bền vững.

Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu về thuế tiêu thụ hoặc các loại thuế khác, đừng ngần ngại liên hệ với BEE PRO để được hỗ trợ nhanh chóng và chính xác nhất.

BEE PRO

Cảm ơn bạn đã xem bài viết này. Cập nhật các bài viết từ BEE PRO để biết thêm thông tin mới nhất về kế toán, thuế và các quy định chính sách cập nhật.

BEE PRO – Đồng hành tận tâm!