CẢNH BÁO: NHỮNG RỦI RO PHÁP LÝ MÀ HỘ KINH DOANH HAY GẶP PHẢI

Rủi ro pháp lý hộ kinh doanh nhỏ lẻ thường gặp là gì? BeePro phân tích các vướng mắc điển hình và đưa ra giải pháp giúp hộ kinh doanh hạn chế sai phạm, tránh bị xử phạt.

1. RỦI RO TỪ VIỆC ĐĂNG KÝ SAI HOẶC KHÔNG ĐĂNG KÝ:

Kha khá cá nhân nghĩ rằng kinh doanh nhỏ, doanh thu ít thì không cần đăng ký. Tuy nhiên, theo quy định tại Nghị định 01/2021/NĐ-CP, bất kỳ cá nhân hay nhóm người nào kinh doanh thường xuyên đều phải đăng ký hộ kinh doanh, trừ một số trường hợp rất nhỏ lẻ. Nếu không đăng ký, hộ kinh doanh có thể bị xử phạt từ 3–5 triệu đồng, kèm theo yêu cầu chấm dứt hoạt động. Đây là rủi ro pháp lý hộ kinh doanh cơ bản nhất nhưng nhiều người vẫn chủ quan bỏ qua.

2. RỦI RO VỀ NGHĨA VỤ THUẾ:

Hộ kinh doanh phải nộp thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo phương pháp khoán, và thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Vấn đề nằm ở chỗ nhiều hộ không nắm rõ cách tính, không lưu trữ chứng từ, dẫn đến kê khai sai hoặc bị cơ quan thuế truy thu.

Từ năm 2025, Luật Thuế GTGT sửa đổi yêu cầu nhiều quy định khắt khe hơn, như: ngưỡng thanh toán không dùng tiền mặt chỉ từ 5 triệu đồng trở lên mới được khấu trừ thuế đầu vào. Điều này đồng nghĩa, hộ kinh doanh nếu không cập nhật kịp thời sẽ dễ dàng rơi vào tình huống bị loại chi phí, tăng gánh nặng thuế.

Một trong những rủi ro pháp lý hộ kinh doanh thường gặp nhất chính là chậm nộp thuế hoặc trốn thuế, có thể dẫn đến mức phạt gấp nhiều lần số tiền nợ, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp nghiêm trọng.

3. RỦI RO VỀ TRÁCH NHIỆM TÀI SẢN

Khác với công ty TNHH hay cổ phần, hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân. Chủ hộ phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân và gia đình đối với nghĩa vụ phát sinh trong quá trình kinh doanh.

Điều này có nghĩa: nếu kinh doanh thua lỗ, nợ nần, chủ hộ có thể phải dùng cả tài sản riêng (nhà, đất, xe) để thanh toán. Đây là một rủi ro pháp lý hộ kinh doanh tiềm ẩn rất lớn mà ít người lường trước, đặc biệt trong những ngành có biến động mạnh như ăn uống, xây dựng, thương mại.

4. RỦI RO TỪ HỢP ĐỒNG VÀ GIAO DỊCH DÂN SỰ

Không ít hộ kinh doanh ký hợp đồng mua bán, thuê mặt bằng, hợp tác với đối tác mà không đọc kỹ điều khoản, hoặc chỉ thỏa thuận miệng. Khi phát sinh tranh chấp, chủ hộ thường ở thế yếu vì không có bằng chứng pháp lý rõ ràng.

Ngoài ra, vì hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, việc ký kết hợp đồng thường đứng tên cá nhân chủ hộ. Điều này càng làm tăng mức độ ràng buộc trách nhiệm cá nhân khi xảy ra tranh chấp.

5. RO VỀ LAO ĐỘNG VÀ BẢO HIỂM

Khi thuê từ 10 lao động trở lên, hộ kinh doanh bắt buộc phải chuyển đổi sang loại hình doanh nghiệp. Nhiều hộ vẫn lách luật, ký hợp đồng thời vụ hoặc không tham gia bảo hiểm xã hội cho nhân viên. Nếu bị thanh tra phát hiện, mức phạt có thể lên tới hàng chục triệu đồng, thậm chí buộc phải đóng toàn bộ tiền BHXH truy thu kèm lãi phạt.

Đây là rủi ro pháp lý hộ kinh doanh dễ xảy ra trong các ngành như quán ăn, xưởng sản xuất, cửa hàng bán lẻ.

6. RỦI RO TỪ THAY ĐỔI CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT

Môi trường pháp lý luôn thay đổi. Việc không cập nhật kịp thời các quy định mới về thuế, hóa đơn điện tử, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy… có thể khiến hộ kinh doanh bị xử phạt hành chính.

Ví dụ, từ năm 2025, các giao dịch trên sàn thương mại điện tử sẽ chịu sự kiểm soát thuế chặt chẽ hơn. Hộ kinh doanh online nếu không tuân thủ sẽ dễ bị truy thu và phạt.

7. GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO PHÁP LÝ CHO HỘ KINH DOANH 

Để giảm thiểu những rủi ro pháp lý hộ kinh doanh, chủ hộ cần:

• Đăng ký và kê khai đầy đủ ngay từ đầu, tránh để bị xử phạt do vi phạm hình thức.
• Lưu trữ chứng từ, hóa đơn rõ ràng để bảo vệ quyền lợi khi thanh kiểm tra.
• Tư vấn hợp đồng trước khi ký kết để hạn chế tranh chấp.
• Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ lao động – bảo hiểm, tránh phạt nặng về sau.
• Cập nhật chính sách pháp luật thường xuyên, hoặc tìm sự hỗ trợ từ đơn vị chuyên nghiệp.

BEEPRO – GIẢI PHÁP ĐỒNG HÀNH CÙNG HỘ KINH DOANH

Bee Pro cung cấp dịch vụ kế toán, tư vấn thuế và pháp lý trọn gói cho hộ kinh doanh. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, BeePro giúp bạn:

• Cập nhật kịp thời những quy định mới.
• Hạn chế tối đa các rủi ro pháp lý hộ kinh doanh.
• Tối ưu chi phí, quản lý sổ sách minh bạch và hiệu quả